Materiały sensoryczne to zestaw przedmiotów, które uporządkowane zostały według określonych właściwości ciał, takich jak: rozmiar (wielkość), forma (kształt), barwa, faktura (szorstkość), ciężar, sprężystość (elastyczność), Temperatura, smak, zapach, Dźwięk itp.
Każdy zestaw składa się z określonej Liczby elementów, które są identyczne Pod względem wszystkich cech z wyjątkiem Jednej, wybranej, która ulega stopniowym Zmianom. Zmiany od jednego do drugiego Elementu następują równomiernie. Różnica W natężeniu wybranej cechy między poszczególnymi Elementami serii jest zazwyczaj Stała i jeżeli to możliwe, matematycznie Określona.
Każdy zestaw materiałów tworzących serię, np. materiał dźwiękowy, kolorystyczny, różniący się rozmiarem itp. zawiera na zewnętrznych krawędziach „minimum” i „maksimum”serii, które ustalają jej granice. Elementy graniczne różnią się między sobą w największym stopniu. Zestawione ze sobą ukazują najbardziej wyrazisty kontrast, na jaki pozwala dany komplet materiałów. Wszystko to służy tzw. izolacji cechy, np. kształtu, długości, wysokości, szerokości, temperatury itd., tzn. wyodrębnieniu jednej właściwości wspólnej wszystkim elementom wchodzącym w skład danej grupy elementów czy serii.
Dzięki temu dziecko może łatwiej spostrzec różnice między poszczególnymi elementami, wyodrębnić określona, abstrakcyjna właściwość przedmiotów (barwę, ciężar, wielkość) i to tym zmysłem, który jest przeznaczony do odbierania danego rodzaju wraże.
Materiały sensoryczne oraz propozycje ćwiczeń zalecanych z ich wykorzystaniem zostały opracowane przez Montessori oraz jej współpracowników i kontynuatorowi na podstawie wieloletnich doświadczeń w pracy z dziećmi w rożnym wieku. Przygotowując je, dbano o to, by oferowały one dzieciom izolowane wrażenia zmysłowe, by w czasie spostrzegania jednym zmysłem inne zmysły nie były angażowane, ale wręcz wyłączone.
Starano się o możliwie pełna izolację trudności (izolację cechy). Jeżeli zatem wybrane cechy przedmiotów, takie jak np. kształt materiałów, miały być rozpoznawane dotykiem, to starano się wyłączyć wrażenia wzrokowe i słuchowe, umieszczając przedmioty w miejscu ciemnym i cichym, np. w tajemniczych woreczkach lub innych zakrytych pojemnikach.
Zrobione one są z takiego samego materiału, który tak samo przewodzi ciepło. Uczyniono tak m.in. ze względu na to, że małe dziecko odznacza się niewielka tolerancja na czynniki rozpraszające jego uwagę.
Dlatego elementy wchodzące w skład jednego zestawu materiałów dydaktycznych, jak już wspomniano, są pod wieloma względami takie same (maja np. identyczna formę, taki sam kolor, takie same wymiary itp.). Różnią się tylko jedną właściwością, na której dziecko Łatwiej koncentruje swoja uwagę, np. barwą i jej odcieniami, głośnością, wysokością, ciężarem, wielkością, kształtem itp. Dzięki temu praca z materiałem jest bardzo efektywna. Dziecko, w miarę korzystania z materiału zmysłowego, kształci swoja sprawność sensoryczna, wysubtelnia zmysły, podnosi ich wrażliwość.
Poszczególne zestawy materiałów sensorycznych angażują rożne zmysły: wzroku, dotyku, smaku, węchu, słuchu. Ten sam zmysł może też być wykorzystywany do spostrzegania rożnych właściwości przedmiotów. Zmysł wzroku bierze np. udział przy spostrzeganiu wymiarów, wielkości przedmiotów, kolorów i ich odcieni, form i kształtów, faktury powierzchni.
Przy pomocy dotyku oraz wraże kinestetycznych rozpoznawane są: temperatura, kształt, szorstkość, faktura, elastyczność, ciężar przedmiotów.
Zestaw klasycznych materiałów sensorycznych znajduje się w sali na specjalnie zaprojektowanych regałach, których półki są w zasięgu wzroku i ręki dziecka. Dzięki temu materiały mogą przyciągać ich uwagę i zachęcać do samodzielnego brania z miejsca ich przechowywania do pracy na stoliku lub dywaniku rozłożonym na podłodze, a następnie po skończonej pracy samodzielnego ich odnoszenia i układania czy ustawiania na połcie w wyznaczonym miejscu i w umówiony sposób.
Większość materiałów umieszczona jest w drewnianych, estetycznie wykonanych pudełkach, w których materiał układany jest w ustalony z dziećmi sposób.
Pudełka przykryte są zazwyczaj odpowiednio dopasowanymi wieczkami. Niektóre z wieczek są kolorowe, np. pudełka z puszkami szmerowymi lub maja namalowane, określone wzory, np. dwupoziomowy lub trzypoziomowy sześcian, co ma dla dzieci znaczenie informacyjne. Ułatwia wybór zestawu, bez otwierania pudełka.
Może też być wykorzystane jako wskazówka do wykonania zadania. Informacyjne znaczenie ma też kształt i wielkość poszczególnych pudełek.
Jeden komentarz
Dodaj odpowiedź